Pianosolo

Programma: 'Pianomuziek van romantiek tot moderniteit' - Schiermonnikoog, 28 december 2017

Robert Schumann: Kreisleriana (opus 16)
(Phantasien für das Pianoforte)
Deze pianocyclus van Schumann, geschreven rond 1836 en bestaande uit acht delen, is zeer afwisselend. Het is een schoolvoorbeeld van de fantasierijke romantische pianomuziek, die erop gericht is om een soort afbeelding van het gevoelsleven van (in dit geval) een jongeman te zijn. Het stuk wordt dan ook gekenmerkt door zeer uiteenlopende karakters van de delen – van uitgelaten en opgewekte passages tot verstilde en meditatieve delen – maar ook door soms onverwachte wendingen binnen een deel. Door deze afwisseling is het stuk niet alleen interessant voor liefhebbers en kenners, maar ook voor kennismakers met romantische pianomuziek.

Johannes Brahms: Drei intermezzi (opus 117)
Als Schumann het heftige gevoelsleven van een jongeman verklankt, dan klinkt in Brahms het gebalanceerde maar ook melancholische gevoelsleven van een oudere door. Deze drie laatromantische stukjes zijn in zekere zin een tegenpool van Schumanns grilligheid: ze zijn afgewogen, genuanceerd, helder, subtiel en wonderschoon. Hier geen bravoure en grootse plannen meer, maar introspectie en leven met verdriet en teleurstelling.

Paul Hindemith: Ludus Tonalis
Het 'spel van tonen' (=ludus tonalis) van Hindemith is een pianocyclus waarvan de kern bestaat uit twaalf fuga's – een extreem ouderwetse en strikte vorm voor een muziekstuk. Elke fuga is omringd door vrijere interludiums. Het hele stuk staat in een bijzonder en modern tonaal systeem dat Hindemith zelf ontwikkeld heeft: hij gebruikt gewone harmonie in een ongewone volgorde en combinatie wat het stuk een intrigerende en 'buitenaardse' klank geeft. Vaak leidt zulk 'verhaspelen' van harmonische volgorde tot willekeur en is het geen groot succes, maar Hindemith is hierin een uitzondering. Hij heeft zijn harmonie goed doordacht, waardoor het wél anders, maar níet onlogisch en willekeurig is. Het klinkt daarom, na een paar minuten wennen, zowel 'gewoon' als verrassend en is een mooie combinatie van beproefde én nieuwe ideeën.